Doğum İzinleri
4857 sayılı İş Kanunu hamile, doğum yapan ve evlat edinen işçilerin haklarını detaylı olarak belirlemiştir. İşçinin Doğum İzinleri İş Kanunu ile güvence altına alınmış, bu izinlerde bebeğin hakları da büyük ölçüde gözetilmiştir.
Hamilelik Döneminde Sağlanan Haklar(Ücretli İzinler)
Kadın işçiler gebelik dönemlerinde günde en fazla 7,5 saat çalıştırılabilirler. Ayrıca gece vardiyalarında çalışmaları da yasaklanmıştır. . Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir. Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.
Analık Halinde Ücretsiz İzin
Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır.
Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir.
Sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. (Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır)
Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir.
İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir.
Evlat Edinme Durumunda İzinler
Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır
Süt İzni
Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kulllanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
Yarım Çalışma
Doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren (doğumdan önce 8 hafta doğumdan sonra 8 hafta olarak verilen izinler) çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla kadın işçiye isteği hâlinde;
süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.
Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir.
Yarım çalışma tercih edildiği dönemlerde süt izni hakkı ortadan kalkar. Yarım çalışma sonrası tam zamanlı çalışmaya dönen kadın işçi çocuğu 1 yaşına gelmemişse süt iznini kullanmaya devam edecektir.
İş Kanunu engelli çocuğu olan işçiye yıl içerisinde diğer çalışanlardan farklı olarak izin hakkı tanımaktadır. İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir.
Çocuğu engelli olarak doğan kadın işçi, diğer doğum yapan işçilere göre daha uzun süreli yarım çalışma hakkından/ödeneğinden faydalanabilirler. Yarım çalışma izni çocuğu engelli doğan anne işçiler için üç yüz altmış gün ( 360 gün )olarak uygulanmaktadır.
Analık Hali Nedir?
4/a ve 4/b sigortalılık statüsüne tabii sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadının ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin gebeliğinin başladığı tarihten itibaren;
> doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık,
> çoğul gebelik halinde ise ilk on haftalık
süreye kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve engellilik halleri analık hali kabul edilir.
Analık Sigortasının Kapsamında Bulunanlar Kimlerdir?
analık sigortasının kapsamında bulunmaktadır.
Analık Sigortasından Sağlanan Haklar Nelerdir?
Analık sigortasından sigortalıya, analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş göremezlik süresince,
ödenir.
4857 sayılı İş Kanununa göre;
“Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye, iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi, isterse, doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.”
Hekim raporuyla belirlenen ( 32+0 hafta) süreler için iş yeri ödeme yapmaz ancak SGK maaşınızın 2/3ünü size ” analık geçici iş göremezliği “ adı altında öder.
Eğer 32. Haftada değil de 37.haftaya kadar çalışılarak önceki izinler doğum sonrasına aktarılmak isteniyorsa hekimden ‘’Doğum Öncesi Çalışabilir Raporu’ alınmalıdır .Ancak 37.haftada mutlaka “ Geçici İş Göremez Raporu”nu alması gerekir.
5510 sayılı Kanun 4.maddesinin 1.fıkrasının “a” bendine tabi (eski SSK) çalışan kadın aranan koşulları sağlamış olması şartıyla, SGK’dan 16 haftalık (112 günlük) süre için doğum parası alınabilir.
Hastane e-rapor sistemi üzerinden gerekli onay ve bildirimleri yapmalıdır. Eğer e-rapor sistemi kullanmıyor ise raporu iş yerinize elden bildirmeniz ve isyerinin sisteme sgk sistemine manuel işlemesi gerekmektedir.
Doğum parası her ayın 8 ile 14’ü arasında Ziraat bankasına yatmaktadır. Nüfus cüzdanınızla bankaya giderek ya da e devlet sistemi üzerinden kontrol edebilirsiniz.
Çalışan anneler için emzirme ödeneği otamatik olarak bu parayla birlikte yatacaktır,tekrar başvurmanıza gerek yoktur.
Emzirme Ödeneği Kimlere Verilir?
Emzirme ödeneği, doğum yapması halinde sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması halinde sigortalı erkeğe verilir. Ayrıca hizmet akdine tabi ya da kendi adına ve hesabına yaptıkları çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadına ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine emzirme ödeneği ödenir.
Emzirme ödeneği hizmet akdine tabi çalışan (4/a’lı) sigortalılar ile kendi adına ve hesabına (4/b’li) çalışan sigortalının yararlanabildiği bir ödeme türü olup, kamu görevlisi olan sigortalılara 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu gereğince kendi kurumlarınca ödeme yapılmakta olup bu kişilere emzirme ödeneği ödenmez.
Emzirme Ödeneğinin Şartları Nelerdir?
Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan eşinin doğum yapması halinde sigortalı erkeğe emzirme ödeneği verilebilmesi için;
-Hizmet akdine tabi (4/a lı) çalışan sigortalılar için, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması,
-Kendi adına ve hesabına (4/b li) çalışan sigortalılar için, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi yatırılmış ve genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması,
-Doğumun canlı gerçekleşmiş olması
şarttır.
Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten başlamak üzere 300 gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya eşi analık sigortasından yararlanacak erkek, doğum tarihinden önceki 15 ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneğinden yararlandırılır. 2018 yılı için emzirme ödeneği 149,00 TL olarak belirlenmiştir.
Emzirme ödeneğinin talep edilmesinde hak düşürücü süre, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıldır.
Emzirme Ödeneği Almak İçin Nereye Başvurulur? Başvuru İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Emzirme ödeneği, sistemde görülen emzirme ödeneği raporuna istinaden otomatik olarak ödenmektedir.
